MISING RAM AH MISING

( Strangers in a strang land )
I Peter 2:11-12: Ka dawtmi ka hawi le hna, hi vawlei ah khual le ralzam a si mi bantuk nan si bantuk in kan nawl hna. Thlarau he aa do zungzal mi pumsaduhnak kha i tei ter lengmang ti hlah u. 12 Nan ziaza kha lawkih mi hmanh nih a tha anti mi sisehlaw, a tu ahcun mithalo tiah an in ti ko hna lai nain nuncan ttha in nan nunkha an mah hrimhrim nih an hmuh lai i Pathian cu mi vialte biaceih awk i a rat ni ahcun an thangtthat lai.
I. Vawlei ( midangram) ah khual Verse 11," Ka dawtmi ka hawi le hna, hi vawlei ah khual le ralzam a si mi bantuk nan si bantuk in kan nawl hna. Thlarau he aa do zungzal mi pumsaduhnak kha i tei ter lengmang ti hlah u."

A. Bible nih Khrihfami hna cu Vancungkhua ah umnak hmun kanngeihnak kongkha a chim.
1. John 14:1-3, " Jesus nih," Khuaruahhar lung rethei in um hlah u. Pathian kha zum ulaw keimah zong ka zum ve u. Ka pa inchung ahcun khan tampi a um ko i cuka i nan caah hmun va timh awkawh ka rak kal lai. Cuticun a si lo ahcun hi tihin kan chim hna hnga lo. Cun ka va kal lai i nan ca i ka va timh hnuah ka rak kirtthan lai i ka sinah kan lak hna lai, cun ka umnak ah nannih zong cu nan um ve lai." ati hna. 2. Hi Bible nih Jesus cu kan bawi asi i vancung i nawlngeitu a sinak kong kha a chim. 3. Kannih cu Pathian fa tiah auh kan si. ( Vancungmi tinak a si. Citizen of Heaven) Kan nih cu Jesus thawngin Vancungfa kan si cang caah kan thih tikah or Jesus a rat tthan te tikah a mah sinah kal i um ve ding kan si.

B. Kan nih Laimi caah cun khual dirhmun hi cu a fiangngai ko lai tiah ka ruah. Khual kan si caah.
1. USA hi mirang ram a si i kan ram a si lo caah khual (Strangers) bantuk in kan nun aum can a tam ko lai. Mirang holh ah thilrit kan tong i kan mirang zong hi kan duh ning in a si kho lo i a caan ahcun USA umding hi a sikho lo kan i tlak lo tiah kan ruah caan a tam ko. Khual kan si caah a si. Kan ram a silo caah.

C. Singapore ram ka phak lio ka philh kho lo.
1. Ka pawng minung ka zoh hna i keimah bantuk te an si ko nain ka holh in an holh ti lo. An chimmi zong ka fiang ti lo. ( Kalapa biaruah..?) 2. An ziaza aa dang ngaingai. Nungak zong nih kuak an zu. Kuak zu mi an tam tuk. An tirawl hi athaw ko nain kei ka caah cun an thaw ti lo. An nundan le an cawl cang dan le thil an tuah dan vialte hi kei ka sining ah aa dang dih cang. 3. Culio ah, " Singapore ram ngeitu bantuk in ka nun aa nuamh bak lo zia kha ka philh kho lo. An minung cu an zia ttha ngai nain kei cu midang ka si. Kaa dang cang. Kei cu khual ka si, kei ka caah cun, mising ram (Stranger land) a si caah ka ram Lairam te tlun kha ka duh tuk.

D. Khrihfa kan ca zong ah, hi vawlei ahhin mising kan si. Lenglei incun kan pawngkam minung he kan i khat bak ko lai nain chunglei in cun kan i dang. 1. Anmah ( Vawlei mi, zum lo tu ) bantuk in khua kan ruat lo. 2. An mah bantuk in kan cawl cang lo. 3. An mah bantuk ziaza kan ngei. 4. An mah he kan i tinhmi aa khat lo i kan duhmi zong aa dang. 5. Zumlotu hna nih pumnuamhnak ah kal in lawmhnak an kawl lio ah kan nih Khrihfa mi hna cu an sin ah kal kan duh ti lo. A ruang cu lenglei ah kan i khat nain chunglei ah kan rak i dan caah a si.

Hithil nih a langtermi cu;
E. Vawlei nih hin Pathian le PT duhnak lam kha a hlawt i amah pumsa diriam le a mah nuamhnak ca lawng a kawl tikha a si. 1. TV kan zoh tikah, " Si ding in a rimi, nu le pa hmunkhat ah um i aa si aa vel i Police nih tlaih i thong thlak mi zeitluk indah an tam kha kan hmuh. 2. News kan rel tikah Lamcung ah an i that i kan ram ah mithah lai nawn, Crime a karhnak kong lawng te a si. 3. USA ram ah nauhrawh a tam tuk cang. 4. Pa le pa sualnak hna a tam tuk cang i mipi nih cohlan khawh ding dirhmun tiang a phan cang.

II. Siseh kan nih cu hi mising hna ram i kan um nak ahhin mising hna nunzia in i hlat awk ah auh kan si. Thlarau he aa do zungzal mi pumsaduhnak kha i tei ter lengmang ti hlah u. Kan thlarau he aa doh mi pumsaduhnak kha teiding ah kawhauh kan si.

A. Eden ah Adam a tluuk bakin kan nih zong a sinah kan tlu ve. A tluknak nih minung siningkha sual dirhmun ah a chiah. cucaah kan nih vial te hi, Pathian lawmhnak kawl mi nunngei in silo in kan mah pum nuamnak a kawlmi nun ngeicia in hrin kan si. ( Eg. Evangelist pawl nih anchim theumi cu, ngakchia hi thintawi le biachia chim tepawl hi chimh le cawnpiak an hau lo ti a si.. USA ngakchia..NO in than an thok... ) Kan dih lak in kan pumsaduhnak, kan taksa kan minung sinak nih a duhmi thil, tlamtlin ter kha kanduh dih.
B. Cuticun sualduhnak he hrin kan si. C. Khrihfa kan si i Pathian thlarau kan chungah a um tikah; 1. Pathian nih thinlung thar le ruahnak thar a kan pek i Jesus khrih ruahnak le thinlung kan hun ngei. 2. Cutik ah sualnak chung ah a thimi le sualnak sal kha kan si ti lo. Sualsal in kan luat cang. Pathian kan chung ah aum lo tik ah sualnak sal ah kan taang tawn. ( Eg. Zuri pa, zu hi kan duh ve bak lo.... ) D. Cuticun kan chung ahhin kan vawlei pumsaduhnak he hin ral aa do mi kan si. 1. Kan pianthar lo tik ah zum lo tu bantuk in kan pumsa a diriam nak thil kha kan kawl i kan duhmi sualnak poh kha kan duhcan poh ah kan tuah ko. 2. Siseh Pathian a thei mi zumtu ttha nun kan hun ngeihtik ahcun, kanduhnak cu," Pumsaduhnak tuah siti lo in, Pathian duhnak tuah tu a si cang. Taksa diriam duhnak kawlnak in Pathian mithmai le Pathian duhnak kawl duhmi nun ah aa thleng."

E. Pathian nih Khrihfami zumtu kan nih cun vawlei phung in kal lengmang ti lo in thiang nun ngei dingah a kan kawh auh, a kan khamh.

F. Vawlei pumsaduhnak chung in chuah i sualduh nak nun tei, sualnak i tei ter ti lo, ti mi hi thil fawi cu a si bak lo.
1. Khrihfa mi kan chung ah Pathian thlarau a um i, Jesus lungput kan ngei kan ti ko lio zong ah sualduh nun cu kan chung ah a rak um peng ko. a. Cucaah kan nunnak ah kan duhmi thil he ral kan i do peng. b. Paul nih Rome 7:15 chungah, " Ka tuahmi hi a sullam ka hngal kho hna lo, zeicatiah tuah ka duhmi kha ka tuah hna lo i tuah ka duh lo mi tukha ka tuah hna." Cun Rome 7:21-25 ah, "Cucaah thil umtu ning cu hi ti hin a si ti kha ka hngalh: a tha mi thil tuah ka duh tikah khan kaa thim khawh mi cu thatlonak lawng kha a si ko. 22 Ka chunglei mi cu Pathian phung ah khan aa lawm, 23 sihmahsehlaw ka chung i phun dang a rak um ve kha ka hngalh- cu phung cu ka lung nih a tha a timi phung a rak dohtu kha a si. Cu phung nih cun, ka pum chung i rian a tuan mi sualnak phung sal ah khan a ka ser.24 Mi lung rethei ka va sidah! Thihnak i a ka kal pi tu pum chung hin a ho nih dah a ka khamh lai? Pathian lawnglawng nih kan Bawipa Jesus khrih thawng in a ka khamh lai. 25 Pathian cu lawm ko u sih."
Pathian salpa Paul hmanh hi anun nak chung ah vawlei thil le a thlarau hi raldoh in a um i lung si vang in a um ve tawn ti a lang. Siseh a thazang laknak cu sualnak chung in luat ter in sual tei ter kho tu Pathian panh kha a si.
G. Ral doh poh ah thihnak a um.
H. Ral doh aum ahcun ralchanh in aa doh mi thil pa hnih a umzungzal. Pakhat nih pakhat kha thah dih, hrawh dih i sal ah tlaih kha aa zuam.
I. Cu ral cu khat lei kam an sung tikah or, a sung an khan ( surrender ) tik lawng ah a dong kho.
J. Nihin kan nunnak ah, " sual a duhmi kan sining pi hi kan thlarau he ral an i do peng ko."
K. Sual a duhmi kan minung sining nih hin," Hrawh dih le thah dih, salah zuat kha a kan duh i thlarau nih a kan duh piak mi thian hlim nak kha ral chanh in a doh zungzal ko."
L. Siseh cuti sualnak in a khatmi ka pumsaduhnak cu thiang thlarau thawnnak in kan tei khawh.

III. A tu cu hi vawlei ah hin kan nung rih.
A. Cucaah, hi mising ram, vawlei ah kan um lio ahhin, Pathian nih, " zumlotu mising hna lakah ziaza tha le nun zia dawh he nung hna seh ti a kan duh. Vs. 12 Nan ziaza kha lawkih mi hmanh nih a tha anti mi sisehlaw, a tu ahcun mithalo tiah an in ti ko hna lai nain nuncan ttha in nan nunkha an mah hrimhrim nih an hmuh lai i Pathian cu mivialte biaceih awk i a rat ni ah cun an thangtthat lai.
B. Pathian nih a thami le a thiang mi nun ngeih ter a kan duh.
C. Hihi kanmah tthatnak ca a si. A mah Pathian ca a silo. A thiang lomi nunzia nih kan nunnak hi fahnak le lung retheihnak a pek tawn. Thilthalo sualnak cu kan tuah lio ah a nuammi a lo nain a dongnak ah ngaihchiatnak le ngaihchihnak nih a zulh peng.
1. Pusa sualduh nak nih AIDS hna a chuahter.
2.Zurit sangat naknih thong thlak nak in thihnak le kan thinlung duhmi sal ah a kan tan ter.
3. Ritngat nak a hmang pengmi sinak nih kan nunnak a hrawh khawh i thil vial te kan sung khawh. ( Eg. Hakha nu fel zutama ah aa chuah..)
3. Chungkhar, hawikom le rianttuan hawi sin ah lihchimnak nak nih harnak akan phak ter kho. D. Cucaah nunzia ttha, khrihfah nunzia kan ngeih ahcun zawtnak ttha lo chung zong in kan luat i, thilttha lo, zu le sa sal zong in kan luat, zuduh sualduhnak le, lihchim nak thil ttha lo vial te in kan luat.

IV. Nunzia thianghlim kan ngeih a herhbiknak a ruang cu, hi kan nun zia nih Pathian kha sunparnak a pek.
A. Jesus nih vailam in sualnak in kan chuah khawh i, sualnak in kan luat khawhnak ding ah a kan cawk. Kanmah tein kan nun khawh i kan mah tein kan rum khawhnak ding caah a si lo. Sualnak in kan luat i sual kan tei khawh i thianghlim nun kan ngeihnak ding caah cawk kan si.

B. A mah pathian caah a thiangmi minung kan siding ah a kan cawk. Vailam a thihnak thisen ruah ah hi vawlei thil sining chung hin a kan khamh i kan nih cu a mah fa le ah a kan ser.
1. Kan nih cu dawt a kan duh i kan mah he i hawikomh kha a duh.
2. sualnak in kan khah ahcun hawikomhnak a kan ngeih kho lo.

C. Nikhatkhat ah zeizong thil vialte hi a mah hmai ah chuahpi an si te lai. Thuhmi le khuhmi zong an lang dih te lai. Nihin ah kan minung hawi theih lo in kan tuahmi, kan ruahmi, kan pumnih a duh mi le kan lungput vialte hi ceunak chuahpi a si te lai............
D. Cu ni ah zeitin dah kan tuah te lai? 1. Kan tuahmi le kan ruah mi, kan nundan nih hin Pathian sunpar nak le thangthat nak a pe te lai maw?
2. Kan nun zia nih thianhlim ding ah cawk in thiang te nung ding ah ruah kan si bantuk in, thianhlim nak hi Pathian hmai ah a langter taktak telai maw?

V. Kan nih cu mising ram ah mising kan si
Philipi 3:17-21 " 17 Ka u le ka nau hna ka nawl cawn hi i zuam ko u. Zohchunawk ttha nan caah kan in chiahpiak cang hna. 18 Hihi hlan ah voitampi kanchimh cang hna i a tu ah mitthli he ka nolh rih lai. Mitam pi cu an nun can nih khrih vailamtahnak ral ah a can ter hna. 19 Annih cu hel ah an tla ko lai, zeicatiah an Pathian cu an pumsaduhnak kha a si ko i ningzahawk a simi thil kha an i porhlaw i hi vawlei cung thil lawnglawng kha an ruat. 20 sihmanhseh law kannih cu vancung rammi kan si i kan khamhtu bawipa Jesus khrih vancung in a rat lai kha ngangngan ngai in kan hngak ko. 21 A der i a thikho mi kan pum cu a sung lawimi a mah ( Jesus) pum bantuk ah khan a kan thlen lai i cu tuahnak ahcun zeizong vialte a mah uknak tang i a chiah hna nak tthawnnak kha a hman lai.
Paul nih Vs 20 Kan nih cu vancung rammi kan si, a ti tikah Philipi khua mi lungfiang ding biatak kha a thim a si. Hi ca a tial lai kum 100 hrawngah Rome siangpahrang Julius Caesar a thih bak in ramchung ah ral a tho i, Philipi khua pawng ah ral ngan tak a rak chuak ve. Bruturs le Cassius an i bawm i Anthony le Octavius an i bawm ve i an rak i doh. A hnuah Anthony le Octavius nih an tei hna. A donghnak ah cu ral i kutkiak ke kiak ralkap pawl kha Greece pawl umnak Philipi khua hrawng ahcun zei ngei lo in an tangta. Philipi khua cu hi ralkap pawl umnak khua ah an ser i Rome cozah nih a lang in a rak uk. Cucah Philipi ( Greek ram ) khua ah a ummi poh cu Rome mi sinak kha an i ngeih dih. Asullam cu Rome in a hlatnak Greek ram ah an um ko nain, Rome ram i a ummi nih an tinco mi thathnem nak vial te kha tling te in an co ve. Rome rammi Greek chung ah aumi an rak si. Paul nih philipi khua kha vancungmi kan si a tiah acawnpiak hna nak nih nihin kan nih khrihfa zong khrihfa bu hi vancung rammi kansi ti kha a kan chimh. Pathian pennak khua pi cu van ah aum. siseh khrihfa bu cu van leng a si mi vawlei ah van nih penmi ( colony) pakhat bantuk in kan um. Siseh Vancungkhua nih cun hi vawlei ahhin a pennak cu a run samh i Jesus hmang in a rak vorh tak mi vanpennak thlai ci kha a zoh khenh. Philipi khrihfa bu cu vancungpennak i runpenmi (Colony) a si bang thianhlimnak in a khatmi bu ah a cang. Hi biatak nih vawlei ah zeitin dah kan nun tikha, kan nunnak ah hmualngei in thil tampi a tuahkhawh.
Philipi hi Rome in hlatpi ah an um ko buah Rome rammi nih a cohmi thil vial te kha an co ve i an i lawmhpi ve. Greek lak ah an nung an tlong leng ko nain Rome minung zik ( Real Roman) an si. Pathian a dohmi vawlei ah Jesus a biami ninung hna hi kan nung, siseh vancung rammi kan si. Cucaah vawlei nung in nung lo in vancung he aa tlakmi nun in kan nun a hau. ( Siangpahrang nih Terry ah beer cawk a ngah lo..) Hihi a sunglawi mi lawmhawk tlak thil a si nain, vancung rammi sinak nih a chuahpimi ttuan vo zong a si ve. Kan nih cu vancungpennak caah hi vawlei ahhin Pathian nih penmi ( colonists ) kan si.


A. Vancung mi sinak Identity kan ngeih a hau.
1. I Peter 2:9- 10; Sihmanhsehlaw nan nih cu thimmi miphun, siangpahrang tlangbawi, miphun thiang, Pathian miphun hrimhrim nan si. Muihnak chungin a mah ceunak chungah an kotu hna PT nih khuaruahhar mi thil a tuah mi thanh awk ah nannih cu an thimmi hna nan si. 10 Hlan ahcun nannih cu pathianmi nan rak si lo, sihmanhsehlaw a tu cu nan si cang; hlan ahcun PT zangfahnakkha nan rak hngal lo, sihmanhseh a tu cu a zangfahnak kha nan hmuh.
I John 3:1-3; " Pathian nih zeitluk in dah a kan dawt hi ruat hmanh u. A kan dawtnak kha a ngantuk caah Pathian fa tiah ti kan si. Pathian fa ti lawng hmanh si loin, a si in kan si hrimrhim. Hi ruang ah hin vawlei nih a kan hngalh lonak cu a si, PT zong kha a hngal lo. Ka dawtmi ka fale hna, a tu hin kannih cu PT fa kansi cang, a si nain zei kan lawh lai bel a fiang rih lo. Sihmanhsehlaw Khrih a lang tikahcun, a mah bantuk cu kan si lai ti kha kan hngalh. Zeicatiah a sining taktak te in kan hmuh lai. Khrih zohchih in cu ruahchannak a ngei mi poh cu, khrih kha a thianhlim bantuk in thianghlim tein a um ve.
Rome 8:16-19; " Pathian kha ka pa tiah kan auhnak ahcun Pathian thlarau le kan thlarau cu hmunkhat ah an i fon i Pathian fa kan si kha tehte an khan, fa kansi ahcun rocotu zong kansi colh. Kan nih cu Pathian rocotu kan si, Khrih roco hawi kan si. Zeicatiah Khrih temhinnak kha kan i hrawm ahcun asunparnak zong kan i hrawm ve lai.
B. Sining thar kan ngeih a hau.
Galati 2:20: " Cucaah a nungmi cu keimah kha ka si ti lo ka chung i a ummi Khrih tu hi a si deuh. A tu i ka nunmi nunning hi a ka daw i ka ca i a nunnak a pemi Pathian fapa zumhnak thawng in ka nung.
II Cor.4:16-18 " Hi ruangah hin pei kan lung a dongh bal lonak cu a si cu. Kan mirhring sinak cu duhsah te in zor chin lengmang hmanhsehlaw kan thlaurau sinak cu nihkhat hnu ni khat a thar chin lengmang. cun harnak hmete can tawite kan in mi nih hin, hi harnak nakin a let tampi in a ngan deuhmi zungzal sunparnak cu a kan pek lai. Kan nih kan i zohchihmi cu hmuhkhawhmi thil hi silo in hmuhkhawh lo mi thil khi an si. Hmuhkhawhmi thil cu can tawite lawng a nguh, sihmanhsehlaw hmuhkhawh lo mi thil cu zungzal in a hmun.

C. Jesus lo chin lengmang ding kan si.
Jeim 1:2-4:" Ka u le ka nau hna, nan cungah hneksaknak a phunphun a tlin tikah van tha ah i rel u, Zeicatiah cu bantuk hneksaknak cu nan zumhnak in nan tei tikah in khawhnak nan ngei. Zeihmanh bau lo in a tling mi nan si nak hnga, a karlak ah ingkholo in um sual lo in a dongh tiangin ing ko u.
Rome 12:2 " Hi vawlei kalning hin kal ve lengmang ti hlah u. sihmanhsehlaw chunglei in Pathian nih nan lungthin kha a dih umnak in in thleng hna seh. Cu tikah a tthami thil le Pathian nih a lawmhmi thil le a tlingmi thil kha nan hngalhkhawh lai, cucu Pathian duhmi an si.
Philipi 1:20-21 ".... Cun a tu thengte chinchin ahhin ka nun zongah ka thih zong ah ralthatnak in khah i ka pum hrimhrim in Khrih cu upatnak pek kha a si. Nunnak hi ka caah zeidah a si? Kei ka caah cun nunnak cu khrih a si ko. Cucaah thihnak nih hin a tha deuh chinchin mi thil hmanh a chuah pilai.

D. Vawlei sining in luat dingah auh kan si
John 8:36 " Fapa nih nan nih kha an luatter hna ahcun nan nih cu nan luat taktak lai.
John 17:14-18 " Kei cu hi vawlei ta ka si lo bantuk in annih zong hi vawlei ta an si lo caah na bia kha ka chim hna i vawlei nih cun a huat hna. Vawlei cung hin la hna tiah kan nawl a si lo, sihmanhsehlaw mi thalo pa sin khan him tein chia ko hna ti kha kan nawl. Vawlei ta ka si lo bantuk hin an nih zong vawlei ta an si ve lo. Annih cu biatak khan thianter hna, biatak cu nangmah bia kha a si. Vawlei ah na ka thlah bantuk in kei zong nih vawlei ah ka thlah ve hna.

E.Vawlei hi tlaihchan lo dingah a kan fial.
I John 2:15-17 " Vawlei hi siseh, a chung thilri hi si hna seh, tlaihchan hna hlah u. Vawlei hi nan tlaihchan ahcun, Pathian dawtnak kha nan chungah a um lo. Vawlei ta a si mi thil pohpoh pumsaduhnak te hna, minih zoh an duhmi thil hna, mi nih porhlawtnak ah an hmanmi thil te hna hi Pa sinin a ra mi an si lo vawlei in a rami lawng te an si dih. Vawlei le a chung i a umi til minnung nih an duhmi hna hi an lo cuahmah cang, sihmanhsehlaw Pathian duhnak a tuahmi cu zungzal in an nung.
I John 5:19 Vawlei hi a pumpi in mi thalo pa kuttangah a um nain kan nih cu Pathian mi kan si tikha kan hngalh.
Salm 40:4 " Bawipa kha aa bochan i siasal lei ah aa mer lo i Pathian taktak a si lo mi a bia mi hna sinah aa fon lo mi cu lunglawm mi an si.

F. Vawlei thil duh lo ding
John 3: 19-21 " Biaceih ning cu hi ti hin a si; ceunak cu vawlei cung hi a rung phan ko cang. Sihmanhsehlaw minih khan thil thalo kha an tuah caah ceunak nak cun muihnak tu kha an duh deuh, thil tha lo a tuah mi poh nih cun ceunak kha a huat i ceunak i rat kha a duh lo, zei cah ti ahcun thil ttha lo a tuah mi langh kha a duh lo. Sihmanhseh law thil hmman a tuahmi cu ceunak ah khan a ra i a tuah mi kha Pathian duhnak zulh in a si ti cu ceunak nih cun a langhter.
John 1:5 " Ceunak cu mui lak ah khan a ceu i muihnak nih khan zeitik hmanh ah ahmit bal lo.
Matthew: " 16:23 Jusus cu a hun i mer i Piter cu, Satan, ka sin ah um hlah. Na ruahnak hi Pathian ruahnak silo in i minung ruahnak a si caah ka caah dawntu na si , tiah a ti.
Philipi 2:21 " Midang cu an mah rian lawng kha an ruat cio i Jesus khrih kong kha an ruat lo.'

G. Zungzal kan nung lai.
I Cor. 13:12 " A tu i kan hmuh mi hi cu thlalang fiang lo chung i kan mui maw chiachual pi in ka hmuh mi bantuk khi a si, sihmanhsehlaw cu tik ah cun hmaitonh tein kan hmuh lai. A tu i kan hngalh mi hi cu a cheuchum lawnglawng a si, sihmanhsehlaw cu tik ah cun Pathian nih a ka hngalhnak a tlin bantuk in ka hngalhnak zong a tling ve lai.