NA KHRIHFABU KHA ZOHKHENH

( Protecting Your Church)
Efesa 4:3- " Pumkhat sinak, Thlarau nih an pekmi hna kha, ngeihpeng awkah an funtu hna daihnak hri khan fekte in i ttem u." ( Pumkhat sinak nun na ngeihkhawh peng nakhnga fakpiin i zuam u. NCV)
Kolose 3:14- " Cun hi thil vialte cungah hin dawtnak kha chap u law dawtnak cu zeizong vialte, i rem thipthep tein a funtomtu a si." ( Dawtnak nih nan nunnak cu lamhruai sehlaw, cuticun Khrihfabu cu rualrem tein hmunkhat ah a um lai.)
Bia Hmaisuang
Na Khrihfabu rualrem te a umnak ding rianttuan cu na ttuanvo/ rian a si. Khrihfabu rualrem te um cu a biapit tukcaah NT ( Bible Thar ) nihcun vanram le hell ram kongnak hmanhin biapi ah a chiah. Pathian nih kan karlak ah rualremnak le pumkhat sinak nun kan ngeihkhawhnak ding hi a duhbikmi a si.
Rualremnak cu i hoikomhnak ( Khrihfabu ) i a thlarau/ nunnak thaw a si. Cu rualremnak cu na hrawh sual ahcun Jesuh lung ( Heart ) kha a pumchung in na van chuah a si. Pathian nih a Khrihfabu chungah nun hi hmunkhat teah hmanttiding hi a kan duhpiak bikmi a si. Pumkhat sinak/ rualrem nun kongah kan ca i zohchuntlak tthabik cu Thumkomh Pathian tihi asi. Pa le fa le thiangthlarau cu Pumkhat sinak tling dirhmun tiang rualremnak an ngei. Pathian hrimhrim hi dawtnak nun, mi zawnruah deuhnak nun le rualrem nak nun cawnnak lam ah a sangbikmi zohchunding ( Example ) a si.
Vawlei hringtu nu-pa bantuk in vancung kan pa zong nih, a fa le rualrem te kan um i daw te in kan tlonlen tti lio zohkha a duhtuk i aa lawmhpi bikmi asi. Jesus tlaih asi lai i a donghnak a cawlcanghnak ah; Kan i dawt i pumkhat kan sinak hnga caah thla a cam. Thah a si lai caan ah kan caah biapi bikah a ruahmi, a thinlung ah a umbikmi cu pumkhat sinak nun/ rualrem nun kan ngeihdingmi hi. Hi nih a langhter mi cu Rualrem te um le pumkhat nun ngeih hi zeitluk indah a biapit tikha a si.
Pathian caah cun vawlei cung thil vialte lakah hin a mah a Khrihfabu nakin a sunglawi deuhmi thil a um lo. Hi a Khrihfabu caah manfakbik mi- A NUNNAK kha a pek. Cucaah cu a Khrihfabu, a nunnak in a cawkmi cu himtein umter le zohkhenh a duh. Ahleice in hmunhma rikhiahnak, i siiknak, remlonak le huatnak nih a chuahpimi Khrihfabu rawhralnak chungin khamh a duh. ( Laimi lakah hi buainak hi a tam) Pathian inchungkhar ( Khrihfabu) ah Khrih ttengnge kan si ve ahcun cu kan umnak innchungkhar ah dawtnak le rualremnak, pumkhat sinak nun a hmunh nakhnga caah zohkhenh le kilven cu kan rian a si. Khrihfabu le zumtu vialte lakah Rualremnak a len, a nunkhawh nakhnga cale a Khrihfabu zohkhenhnak ca, kan umnak Khrihfabu ah dawtnak akarh i pumkhat sinak a tthan nakhnga caah a sikhawh chung in rian ttuan dingah Jesus nih a kan thlahmi kan si. ( An thlahmi na si)
Bible nih," Pumkhat sinak nun na ngeihkhawh peng nakhnga fakpiin i zuam u. Efesa 4:3 " Zeitindah hi rian hi kan ttuan lai? Khrihfabu ah rualremnak a len khawhnak hnga Bible nih zulhding lam a kan hmuhsak:
I. KAN I DANNAK KHA BIAPI AH CHIA LO IN A TLANGPI IN KAN NGEIHMI THIL CUNG TU AH KHUAZOH DING
Paul nih, " Rom 14:19. Cucaah daihnak a chuahtertu thil le pakhat le pakhat thazang i peknak a bawmtu thil kha kan i tinh awk an si. Zumtu vialte cu, Pathian pakhat, pum pumkhat, tinhmi pakhat, Pa pakhat, thlarau pakhat, ruahchannak pakhat, zumhnak pakhat, tipil innnak pakhat le dawtnak pakhat kha kan i hrawm.
Rom 10:12- A zummi poh, a ti, zei ca tiah Judah mi le Jentail mi ti in i thleidannak zeihmanh a um lo; Pathian cu kan dihlak Bawipa a si ko i a mah a aumi paoh cu thluachuahnak tampi in a pek ko hna.
Rom 12:4-5, Kan pum chungah hin nge tampi kanngei i hi nge vialte hi rian dangdang an ngei cio. Cu bantuk cun, kannih zong hi mi tampi kan si nain Khrih he kan i pehtlaihnak thawngin pumkhat kan si i pum nge dangdang cu pakhat le pakhat an i pehtlaih dih bantuk in kan nih zong pakhat le pakhat kan i pehtlai dih ve.
I Cor 1:10 - Ka u le ka nau hna, kan Bawipa Jesuh min in kan nawl hna: nan dihlak in pakhat le pakhat lungngete in um tuah u, i then hlah u. Lunthin khat, ruahnak khat in um u.
I Cor 8:6- sihmanhsehlaw kan nih caah cun Pathian cu pakhat lawnglawng a um i a mah cu kan pa, zeizong vialte sertu kha a si i kannih hi a mah ca i a nung mi kan si; Cun Bawipa cu pakhat lawnglawng kha a um i cucu Jesuh kri kha a si i amah thawng cun zeizong vialte kha ser an si i a mah thawng cun kan nih zong hi kan nung.
I Cor 12:13- Cubantuk in kan nih vialte zong hi, Judah mi kan si ah, Jentail mi kan si ah, sal kan si ah, a luatmi kan si ah, kan dihlak in pum pakhat chung ah khan Thlarau pakhat nih tipil a kan pek i kan dihlak in Thlarau pakhat kha din awk ah pek kan si.
Efesa 4:4-5 Pathian nih an kawh hna tikah ruahchannak pakhat a um a ti bantuk te khan pum cu pakhat lawng a um i thlarau pakhat lawng a um. Bawipa pakhat lawng a um i zumhnak pakhat lawng a um, tipil innnak pakhat lawng a um. Pathian cu pakhat lawng a si i a mah cu mi vialte pa, zeizong vialte Bawi, zeizong vailte chungah rian a ttuan i zeizong vialte chung ah a ummi a si.
Filipi 2:2- Kan fialduhmi hna cu hihi a si; Lungthin ah i khat u, pakhat le khat i daw u, lungrualte in um u law kaa lawmhnak hi tlin ter u.
Khamhnak pakhat, nunnak pakhat, hmailei pakhat ( Same future) zong kan i hrawm. Hi thil pawl hi kan hmuhkhawh mi kan i dannak kongnak in a biapi deuhtukmi; kan i khah lonak kong nak in kan ruahdeuh dingmi thil, kan nunnak ah a biapideuh mi, funtomnak hriam cu an si.
Kan theihpeng ding cu, Aa dangmi sining, phun, tuanbia, hmunhma, ruahnak tbk... thil vialte a kan thimpiak i a kan pe tu, aa khat lo in a kan sertu hi PATHIAN a si tihi a si. Cucaah kan i khah lonak kan timi pawl hi thlircawi i i tthencheunak ah hmang lo in, kan sunlawih i kan i lawmhpi ding tu a si. Pathian nih i lawhnak ( Uniformity) hi si lo in rualremnak ( Unity) hi a duh. Rualremnak caah kan i dannak hi tthencheutu ah kan canter lo a hau. Kan ca i a biapibik mi thil a zohpengmi nun tu ah kan dir peng a hau. Jesus nih a kan dawt bantuk in pakhat le pakhat i dawtnak nun tu kha kan cawn i a Khrihfa bu ca le kan caah Pathian tinhmi a tlam a tlinh bantuk in kan nih zong nih kan zulh ve a hau.
I entainak le buaibainak hi, biapi ah kan chiahmi thilkha a hmedeuhmi kong lei ah aa thial tinak hmelchunhnak a si. ( Cunglei kan chimmi thil pawl ah siloin kan i dannak lei ah aa thial tinak a si.) Cuthil cu Bible nih " I alnak chuahpi tu ruahnak" tiah a ti. "Rom 14:1- Zumhnak lei i thazang a dermi kha nan bu chungah rak cohlang ko hna u, an pumpak ruahnak kha rak al len hna hlah u." Pumpak sining, duhdeuhnak le thimdeuhnak, a sullam phundang lak, styles le kalning tbk.. pawl Biapi i kan chiah deuh tik pohah THENCHEUNAK ( Division) a chuak zungzal. Siseh, Pathian duhnak tlinternak le pakhat le pakhat i dawtnak kong tukha biapia ah kan chiah ahcun RUALREMNAK ( Harmony) a chuak. Paul nih hi kong ah nawlnak ca a ttial. " I Cor 1:10 - Ka u le ka nau hna, kan Bawipa Jesuh min in kan nawl hna: nan dihlak in pakhat le pakhat lungngete in um tuah u, i then hlah u. Lunthin khat, ruahnak khat in um u." ( A tlingmi rualremnak ngeihram u, cutincun khrihfabu ah thennak a um lai lo. NLT)
II. KHRIHFABU SITER KAN DUHMI HI A TAK A SI A HAU ( Be realistic in your expectation)
Pathian nih a duhtaktak mi, Hoikomhnak, Khrihfabu cu zeibantuk dah a si hnga ti na van kawl bak in na Khrihfabu chungah na hmuhmi a tak sinak le a deu sinak ruangah ( Idle and real ) Khrihfabu cung ah lungtlin lonak a ngeimi zumtu si a fawi te. Angai te ah cun " Khrihfabu hi a tlamtlin lonak hmuhnak nak in lungthiang tein kan dawt ding tu a si." Khrihfabu chung ah a tlingtak kho lo ding pawl duhtuk hi mitling silonak langhtertu a si. Mitling sinak cu fakpi khuaruahnak he an nungtti tawn.
Na zumtu hawi hna an lung na tling lo kho men i, na tha zong an in chiatter kho men ko. Cutikah an mah he hoikomhnak na cahter i na komh ti hna lo ahcun ngaihthiam na si lai lo. Zeicatiah na chungkhar an si, na duhning in an um lo zongah an mah kha na kal tak kho hna lo. Kaltak i i tthen lei tu siloin; Pathian nih," Efes 4:2- Toidornak lungthin ngei u, lungnem le lungsau in um zungzal u. Pakhat le pakhat i bawm u law cu ti cun nan i dawtnak kha langhter u."
Mitampi cu theihkhawh a sikomi thil ruangah Khrihfabu cungah ngaihchia in kan um theu. Tck. i entainak, fahnak i peknak, zei i rel lo nak, velhle ruangah, ruahnak bit ruangah, phungphai ruangah le a dangdang sualnak ruangah... Khrihfabu cungah ngaihchia in thencheunak kan chuahpi ttheu tawn. Hi thilpawl a um tikah khuaruah har in lau i buaibai nakin; kan theihpeng dingcu, Khrihfabu hi misual ziik hna; a tlam a tling lo mi misual hna; nangmah le keimah tel in, i bu in Pathian nih a sermi a si ti hi a si. A tlingmi minung hna in sermi Khrihfabu vawlei ah a um lo. A ruang cu mitling kan um lo. Misual lawngte kan si. Kan sual caah pakhat le pakhat fahnak kan i pe, a caan ah timh ciammam in siseh timhtuah lo in siseh kan ngaih kan i chiatter theu. Siseh, curuang i Khrifabu kaltak nak cun, Khrihfabu ah um ko in a sikhawh chung lamkawl in rianttuan ding tu a si. Kaltak diam siloin, remtthannak nun hi a tthawng deuhmi sining le a thuk deuhmi rualremnak/hoikomhnak phakna LAM a si.
Lungtlin lonak le duhning in thil kal lo nak thil hmete ruangah Khrihfabu kaltak le buaibai hi Mitling sirihlonak hmelchunhnak a si ve. Pathian nih cawnpiak a kan duhmi thil le a dangdang a ngeih. Zeicatiah na duhning in a tlam a tlingmi, va fuh awk tlakmi Khrihfabu vawlei ah aum lo. Zei Khrihfabu poh an mah le chambaunak, tlamtlin lonak le buaibainak cu an rak ngeih dih. Na va fuh zongah tlawmpal ah lungtlin lo nak a cungah na ngeih tthan ko lai.
Groucho Marx cu a bia pakhat ruangah a min a thang mi pa a si. " Keimah a ka cohlang kho mi; kei mah luhnak nawl a ka pe mi bu ngeih cu zeitik hmanh ah ka duh lai lo. (I wouldn't want to belong to any club that would let me in.) ti hi a chimmi bia cu a si. Khrihfabu pakhat cu nangmah lung an tlinh ding in a tlam a tlin sual ahcun, cu a tlingmi Khrihfabu nih cun nangmah cu an dawi tthan ko lai. Zeicatiah nangmah cu a tlam a tling lo mi na si. ( Imperfect)
Dietrich Bonhoeffer: German Pastor, Nazi a doh hna ruangah an thahmi pa, nih hoikomhnak/Khrihfabu kong he pehtlai in ca a ttial, " Life together," "Pumkhat Nunnak" ti a si. Cu cauk chung ah cun, " Khrihfabu chungah lungtlin lo nak le lung si lo nak ngeih hi a ttha mi thil a si, zeicatiah hi thil nih hin Khrihfabu siseh ti kan duh ttung i a si kho hnga ttung lo mi, Tlamtlinnak; Khrihfabu hi va siseh tiah kan ruahchihmi ruahnak palh kha a hrawh khawh a ti. Khrihfabu cu kan duhning bang zeitik hmanh ah a tling kho lai lo timi kha a kan theihter.
Khrihfabu kong ah kan ruahmi ruahnak palh, tlamtlin ter duhnak; Khrihfabu cu kan dawt khawh nak hnga caah a tlin i kan duh ning in a kal a hau timi ruahnak deu hi tuandeuh i kan kal tak poh ah, ruahnak deu,a deumi duhsaknak chungkhan tuan ah kan luat lai i kan mah cu mitling lo kan si caah Pathian zaangfahnak a herhmi kan si timi nun ah lam a kan hruai lai. Hihi a tak a simi bu i a hramthoknak a si.
Khrihfabu kip nih kan biakinn ah kan tar khawh cio mi," Catar- signboard" cu, " A tlingmi cu chungtel nan si kho lo. Hi bu cu misual-mi tlamtling lo, Pathian vel a herhmi ka si, tiah a cohlang i tthan a duhmi lawng i tel khawhnak hmun a si," tihi a si.
Bonhoeffer nih, " Khrihfa chungkhar taktak kong nak in a mah duhning in a suaimi bu muisam kha a tlaihchan deuh i biapi ah a chia mi cu, a donghnak ah bu hrawktu ah an cang," a ti. Kan umnak Khrihfabu; thil lianngan tuah kho na lo le rum lem lo le a cawlcanghnak hmuh sim lem lo bu in; tlamtling lonak tampi, zumhnak tlawmte le harnak tampi tuhe a hmunh i a nun ciahmah ruang i nitin lunglawmh nak bia chim tu si lo in, a kong kan caih, kan phunzai i kan buaibai pi lengmang ahcun Pathian kha kan bu tthanter nak dingah lam kan kham tu a si.
III. A KONG CEIH I PHUNZAI NAK IN THAPEK TU KHA I THIM ( Choose to encourage rather than criticize)
Mah va tel i rian fakpi in va ttuan ve nak in, a leng ah um i rian a ttuan mi hna tlamtlin lo nak sawh hi a let tampi in a fawi deuh. ( Bawlung chuih zong a zohtu kan thiam deuh, mah chuih ahcun kanthiam lo.) Pathian nih a tu le a tu ralrinnak a kan pekmi cu, pa khat le pakhat kong i caih, i soi ,i tahchunh le sual i phawt lo ding kha a si.
"Rom 14:13- Cucaah cun pakhat le pakhat i soi lengmang kha ngol u sih. Nan unau tlukrilh ternak le sualnak chung i tlak ter nak ding caah zeihmanh tuah lo ding tu hi i zuam u sih."
"Jeim 4:11- Ka u le ka nau hna pakhat le pakhat i soi hlah u. A ho hmanh a u a nau kha a soi i sual a phaw lengmang mi cu Nawlbia kha a soi i sual a phawt mi a si. Nawlbia cu sual na phawt a si ahcun nang cu nawlbia a zul mi kha na si ti lo, nawlbia sual a phaw tu kha na si leh lam.
Jeim 5:9- Harnak nan ton tik ah pakhat le pakhat i mawhchiat hlah u. Cuti nan um ahcun Pathian nih bia an caih sual hna lai. Biaceihtu cu lam nai te ah a um ko i a rung lut zau ko lai.
Efesa 4:29- Bia nan i ruah tikah mi ca tthat lo nak bia hmang hlah u. Mi ca i san a tlai mi, a herh mi zawn i tthatnak a chuah pitu le a thei mi thluachuah vanluh a petu ding bia lawng kha hmang u.
Matthai 5:9- Mi le mi kar ah remnak a ser tawn tu cu lunglawm mi nan va si dah! Pathian nih, ka fa, tiah an ti hna lai.
Kan zumtu hawi kha an zumhnak le an santlaih lonak kong ah an kong kan caih cuahmah a si ahcun, Pathian rian kha kan mah nih kan ttuan tu khi a si. Rom 14:4- Mi dang sal biaceih tu dingah nangmah cu a ho dah na si? A tuahkhawh le khawh lo cu a Bawipa nih pei a khiah ko lai cu. Cun a tuah zong a tuah khawh ko lai, zeicahtiah Bawipa nih cun tlamtling lakin a tuah ter khawh ko.
Paul nih kan ruah ning le kan zumh ning i a nung ve lo mi pa kha va zohchuk i va soisel lo ding a kan cawnpiak ve. Rom 14:10- A siahcun nan nih anhringso lawng a ei mi nih zeicahdah nan unau hna cu nan soi kun hna?Cun nannih an hringso ei lo pawl zong nih zeicahdah nan unau cu na zomhtaih ve hna? Kan dihlak in Pathian hmai ah biaceih awk ah kan chuak cio ko lai.
Mi kan van soisel hna bak in thil pa li a hung chuak. Pathian he hawikomhnak kan thlau. Kan ruamkai nak ka langhter. Pathian biaceih dingah kan mah le kan mah kan van i chia. Khrihfabu rualremnak kha hnahnawhnak kan pek. Mi soisel a duhmi thlarau cu ttih a nungmi hleihlak a si. Bible nih Seitan tiah a auh. " Kan unau sual puh tu" a ti. " Biathlam 12:10- Kan nih kan unau hna sual a puh tu, Pathian hmaiah dir riangmang in chunzan in sual a puh zungzal tu hna kha, vancung in leng ah hlonh an si cang." Khrihfabu ah kan chungtel hawi, kan zumtu hawi va soisel, an thangchiat, an kong ceih cu, misual pa Seitan rian a si. Hi thil kan tuah fatin seitan nih a mah rian ttuan ding in a kan hlen khi a si. Kan theihpeng ding cu; zumtu pakhat cu zeitlukhmanh in na rem lo mi va si ko seh, na ral taktak a si lo ti kha a si. Kan zumtu hawi soisel nak le thangchiat nak le an kong caihnak i kan hmanmi caan vialte khi, Kan Khrihfabu lungrualnak le rualremnak ruuninn saknak ding caah kan hman dingmi caan tu an si. Bible nih, " Roman 14:19- Cucaah daihnak a chuahtertu thil le pakhat le pakhat thazang i peknak a bawmtu thil kha kan i tinh awk an si."
BIAFUUNNAK
Lunrualnak a ngeimi Khrihfabu cu Pathian nih thluachuah a pek. Saddleback timi khrihfabu ahcun, chungtel pohpoh nih," Kan lak ah lungrualnak a len nakhnga kan i zuam cio lai. Kan lungrualnak hi kan zohkhenh peng cio lai," tiah biakam nak min an thut. A theipar cu an Khrihfabu a hrawk dingmi buaibainak aum bal lo. Hihi a biapi tuk mi; dawtnak in a khat i, aa rualremmi khrihfabu siding hi a herhtuk. Mikip nih hi bantuk bu umhi anduh cio. Cu Saddleback Khrihfabu nih cun a luan cia kum 10 ah khan, zumtu thar 9100 tipil an pek hna. ( Thil Khuaruahhar ah an chiah) Pathian nih zumtu no tete a van chuahpi hna tikah, a lumbikmi, dawtnak in a khatmi Khrihfabu kha a kawl tawn.
Na Khrihfabu chungkhar pi hi a lummi, fuhpanh awk a tlakmi le zumtu hna nih an hna a ngamnak innpi a si khawhnak ding caah nang tah pumpak in zeidah na tuah? Kan pawngkam ah dawtnak kawl in dawtnak a umnak hmunhma ah um a duh ve mi minung an tam pi. Biahman cu, A ho paoh nih dawt hi kan duh dih. Cuhmun cu kawl in kan biakinn kan bu chungah a hung lut mi zumtu kha, kan bu leng an chuah ti lo i, an um lan khawh nak hnga caah, dawtnak in kan Khrihfabu innkaa kha chuah kho ti lo ding in kan khar kanh hna a hau.
Tinhmi.
Kan Khrihfabu chung i rualremnak a len zungzal khawhnak ding hi ka rian a si.
Bible;
"Roman 14:19- Cucaah daihnak a chuahtertu thil le pakhat le pakhat thazang i peknak a bawmtu thil kha kan i tinh awk an si."
Ruahchih ding biahalnak:
Nihin ni ah, Kan Khrihfabu ah rualremnak le dawtnak a hmunh khawhnak ding caah pumpak in zeidah ka tuah?